Międzynarodowy Dzień Przeciwdziałania Agresji wobec Dzieci obchodzony jest corocznie 4 czerwca, począwszy od 1982 roku. Jego celem jest zwrócenie uwagi społeczności międzynarodowej na konieczność ochrony najmłodszych przed wszelkimi formami przemocy.

          Szacuje się, że każdego roku nawet miliard dzieci na świecie doświadcza przemocy fizycznej, psychicznej, seksualnej, emocjonalnej lub zaniedbania. Tego rodzaju doświadczenia niosą za sobą poważne konsekwencje dla zdrowia psychicznego i fizycznego, znacząco zwiększając ryzyko depresji, uzależnień, prób samobójczych, a także występowania chorób przewlekłych w dorosłym życiu. Również w Polsce problem przemocy wobec dzieci wciąż wymaga stanowczych działań. W ostatnich latach opinią publiczną wstrząsnęły przypadki brutalnego znęcania się nad dziećmi – jednym z najbardziej poruszających była tragedia ośmioletniego Kamila z Częstochowy, który zmarł w wyniku ciężkiego pobicia. W odpowiedzi na tę dramatyczną sytuację w 2024 roku wprowadzono tzw. ustawę Kamilkową , czyli nowelizację przepisów mającą na celu wzmocnienie ochrony małoletnich przed przemocą i nadużyciami. Nowelizacja objęła m.in. ustawę z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym, wprowadzając nowe regulacje dotyczące Standardów Ochrony Małoletnich. Zgodnie z art. 22b i 22c, podmioty pracujące z dziećmi są zobowiązane do opracowania i wdrożenia Standardów Ochrony Małoletnich, mających na celu zapewnienie dzieciom bezpiecznego środowiska i skutecznej reakcji na wszelkie sygnały krzywdzenia.

Dlaczego ochrona małoletnich jest tak ważna?

          Dzieci i młodzież to zależna grupa społeczna, nie tylko fizycznie, ale w największym stopniu emocjonalnie i społecznie. Ich bezpieczeństwo, dobrostan i rozwój zależą bezpośrednio od dorosłych: rodziców, opiekunów, nauczycieli, wychowawców. Dlatego każda forma przemocy, fizyczna, psychiczna, seksualna, czy zaniedbanie, ma silny i długotrwały wpływ na życie młodego człowieka. Nie tylko rani tu i teraz, ale niesie ze sobą poważne konsekwencje w życiu dorosłym i szereg zaburzeń i trudności, a w skrajnych przypadkach, tak jak tragiczna historia ośmioletniego Kamila, przemoc może się skończyć śmiercią.

          Warto podkreślić, że ochrona małoletnich jest nie tylko moralnym obowiązkiem każdego dorosłego obywatela, lecz także obowiązkiem prawnym. My, jako dorośli mamy obowiązek reagować na symptomy wskazujące na możliwość doświadczania przemocy przez dziecko i odpowiednie reagowanie oraz tworzenie bezpiecznego środowiska. Dziecko nie ma narzędzi, aby się samo bronić, dlatego po stronie dorosłych leży obowiązek zadania o warunki do tego, aby każde dziecko czuło się bezpieczne, wysłuchane i chronione niezależnie od tego, w jakim miejscu przebywa.

Nasze Standardy Ochrony Małoletnich – co to oznacza w praktyce?

          Nasze Standardy Ochrony Małoletnich zostały stworzone z myślą o zapewnieniu maksymalnego bezpieczeństwa najmłodszym, którzy przebywają pod naszą opieką. Oznacza to, że jako placówka zobowiązujemy się do budowania środowiska wolnego od przemocy i zagrożeń, zarówno fizycznych, psychicznych, jak i emocjonalnych. W praktyce wdrażanie tych standardów polega na tworzeniu i stosowaniu jasnych procedur reagowania na sytuacje podejrzenia krzywdzenia dziecka, a także na zapobieganiu takim sytuacjom poprzez odpowiednie działania profilaktyczne. Każdy pracownik ma obowiązek znać te procedury, umieć rozpoznać niepokojące sygnały oraz reagować zgodnie z prawem i dobrem dziecka. Standardy zostały opracowane nie tylko w odpowiedzi na obowiązujące przepisy, ale przede wszystkim z troski o naszych małych pacjentów i ich rodziny. Mają one służyć nie tylko ochronie dzieci, jak również wsparciu rodziców i opiekunów w tworzeniu bezpiecznego otoczenia.

          W ramach naszych Standardów Ochrony Małoletnich każdy członek personelu ma obowiązek budowania z dziećmi relacji opartych na zaufaniu, szacunku i jasno określonych granicach. Zabronione są wszelkie zachowania mogące naruszyć godność dziecka. Relacja z dzieckiem musi być zawsze bezpieczna, wspierająca i dostosowana do jego wieku i sytuacji. Personel jest również zobowiązany do czujności w rozpoznawaniu oznak przemocy lub zaniedbania. Do czynników ryzyka należą m.in. wycofanie dziecka, nagłe zmiany w zachowaniu, niewyjaśnione urazy, skrajna nieśmiałość lub nadmierna agresja. Każda taka sytuacja wymaga podjęcia reakcji – nie można jej zignorować ani zbagatelizować. W przypadku podejrzenia, że dziecko może być krzywdzone, pracownik ma obowiązek niezwłocznie zgłosić sytuację zgodnie z obowiązującą procedurą – osobie odpowiedzialnej za Standardy Ochrony Małoletnich lub bezpośrednio do odpowiednich służb, jeśli wymaga tego skala zagrożenia. Po otrzymaniu zgłoszenia o możliwym krzywdzeniu dziecka, nasi terapeuci i specjaliści opracowują plan wsparcia dostosowany do potrzeb dziecka i jego rodziny, a następnie monitorują sytuację, by mieć pewność, że pomoc jest skuteczna i bezpieczna.

Razem dla bezpieczeństwa

          W trosce o dobro naszych małoletnich pacjentów stawiamy na otwartą i świadomą współpracę z rodzicami oraz edukację dzieci w zakresie bezpieczeństwa i przeciwdziałania przemocy. W każdym z naszych oddziałów znajdują się czytelne plakaty informacyjne, które przypominają o zasadach bezpieczeństwa, prawach dziecka oraz możliwościach zgłaszania niepokojących sytuacji. Są one przygotowane w sposób zrozumiały i dostępny dla dzieci i ich rodziców. Na naszej stronie na Facebooku regularnie publikujemy materiały edukacyjne dotyczące różnych form przemocy, sposobów ich rozpoznawania, reagowania i zapobiegania. W pełnej wersji naszych Standardów Ochrony Małoletnich udostępniamy również graficzne opracowanie zasad, stworzone specjalnie z myślą o dzieciach i ich opiekunach. Pomaga ono w prosty i obrazowy sposób wyjaśnić najmłodszym, na czym polegają nasze standardy,  jak rozpoznać niepokojące sytuacje i do kogo można się zwrócić o pomoc.

Aleksandra Boda

Koordynatorka rejestracji CTiP w Namysłowie
Studentka psychologii