Każdego dnia tysiące osób mierzy się z depresją, która nie wybiera i nie znika tylko dlatego, że akurat zbliża się wiosna i wyjdzie słońce. Ale 23 lutego coś się zmienia. Na chwilę.

          Przez ten konkretny dzień nasze całe social media wypełnią się postami o zdrowiu psychicznym. Influencerzy będą udostępniać statystyki, czy opowiadać o swoich doświadczeniach związanych z depresją, firmy wrzucą kampanie społeczne, a wszyscy zgodnie przypomną, jak ważne jest, by „zadbać o siebie”. Problem w tym, że parę dni po Światowym Dniu Walki z Depresją wszystko wróci do normy – do perfekcyjnych zdjęć, motywacyjnych cytatów i filtrów, które maskują nie tylko niedoskonałości, ale i prawdziwe emocje. Wydawać by się mogło, że depresja w Internecie trwa tylko jeden dzień – dzień pełen postów o tym, że „nie jesteś sam”, „z depresją da się wygrać”. I choć to może być forma motywacji, to dla osoby, która właśnie mierzy się z depresją, takie przekazy często wydają się odległe i nierealne.

Motywacja czy złudzenie?

          Widząc użytkownika Internetu z dużymi zasięgami, który mówi o tym, że był w najgorszym momencie swojego życia, ale dziś podróżuje, odnosi sukcesy i wygląda jak milion dolarów, łatwo pomyśleć, że to praktycznie niemożliwe. Ale w dalszym ciągu śledzimy jego losy, obserwujemy jego Instagrama, oglądamy relacje, które wrzuca. Coraz mocniej zaczynamy wierzyć w to, że ta osoba mogła być na samym dnie, a dziś wspięła się na wyżyny i żyje najlepszym życiem. Zaczynamy zastanawiać się jak to możliwe? Osoba chorująca na depresje może mieć w tym momencie punkt zwrotny, który pobudzi ją do działania, do poprawy swojego zdrowia. Często przeradza się to w przekonanie, że prowadzenie zdrowego jadłospisu, utrzymywanie smukłej sylwetki, ostre treningi, pozytywne afirmacje oraz luksusowe życie wyleczą depresję. A przecież prawdziwy powrót do zdrowia rzadko wygląda jak pięknie skomponowane zdjęcia na Instagramie.

          Depresja prowadzi często do „myślenia czarno-białego”, gdzie wszystko postrzegane jest w kategoriach skrajnych. W tym stanie ciężko wyselekcjonować odpowiednie treści w Internecie, czy rozpoznać pułapkę maski, którą przybierają twórcy internetowi, aby wszystko było idealne. Ten proces może działać również w drugą stronę, tą demotywującą. Depresja wpływa na naszą percepcję rzeczywistości, sprawiając, że mamy tendencję do patrzenia na odbierane treści przez pryzmat negatywnych emocji i myśli. Wyidealizowany obraz życia panujący w Internecie może jeszcze bardziej zniechęcać i pogłębiać poczucie beznadziejności.

Manipulacja nastrojem

          Czasami odnosimy wrażenie, że nasze telefony nas podsłuchują, ponieważ wszystkie nasze potrzeby, które wymówimy na głos, nagle pojawiają się w reklamach na wszystkich portalach. Podobnie dzieje się z treściami w Internecie, które oglądamy. Dzieje się tak przez to, że algorytmy mediów społecznościowych są zaprojektowane właśnie w ten sposób, aby dostarczać nam treści, które najprawdopodobniej wywołają u nas silniejsze emocje. Często niestety nie jesteśmy tego do końca świadomi, jak bardzo nasz nastrój może się zmieniać, w zależności od przeglądanych treści. Depresja może sprawić, że zaczniemy szukać treści, które potwierdzają nasze negatywne przekonania o sobie i świecie. Algorytm mediów społecznościowych wychwytuje takie preferencje i zaczynają podsuwać nam treści, które jeszcze bardziej pogłębiają poczucie odrębności, lęku i pesymizmu.

          Media społecznościowe oferują również szybki sposób gratyfikacji, na przykład przez lajki, pozytywne komentarze, czy inne formy uznania. Wszystko to zostało zaprojektowane w taki sposób, by pozytywne reakcje były odbierane jako forma wzmocnienia, uwalniając dopaminę w mózgu, co chwilowo poprawia nasz nastrój. Dla osób cierpiących na depresję media społecznościowe mogą stać się „używką” – uzależniającym mechanizmem, który prowadzi do pewnych powtarzalnych zachowań, takich jak ciągłe sprawdzanie telefonu, szukanie pozytywnych komentarzy, czy dążenie do zdobywania dużej liczby lajków. To z kolei może przyczyniać się do jeszcze większego pogłębienia objawów depresyjnych.

Krytyka

          Hejt i cyberprzemoc to zjawiska, które w szczególny sposób dotykają wrażliwych użytkowników Internetu. Krytyka dla osoby o dobrym stanie zdrowia psychicznego może być bolesna, ale jej zasoby pozwalają na przetworzenie i spojrzenie na sytuację z szerszej perspektywy, biorąc pod uwagę, że każdy może wyrażać swoje zdanie, a pojedyncza opinia nie definiuje własnej wartości.

          Jednak dla osoby chorującej na depresję, zmagającej się z niską samooceną, często hejt może być bardziej dotkliwy, niż mogłoby się wydawać. Depresja sprawia, że ciężej jest ocenić, co jest obiektywną krytyką, a co wynika z wewnętrznych przekonań o sobie. Warto zaznaczyć, że decydując się na negatywny komentarz, nigdy nie mamy dostatecznej informacji, kto znajduje się po drugiej stronie ekranu, jaka jest jego aktualna sytuacja życiowa, a przede wszystkim, w jakiej kondycji psychicznej jest. Nasze słowa krytyki mogą być odzwierciedleniem wewnętrznych zmagań osób, które chorują na depresję. Jest to niestety bardzo powszechne, dlatego często jesteśmy świadkami „fali hejtu” na daną osobę, która w konsekwencji przybiera postawę i zachowania, nie do końca sprawiające wrażenie konstruktywnych. Dlatego, zanim zdecydujemy się na krytykę, warto sobie zadać pytanie: czy nasze słowa budują, czy ranią?

          Światowy Dzień Walki z Depresją ma za zadanie przypominać o ważności dbania o zdrowie psychiczne, jednak realia depresji są znaczniej złożone niż jednorazowa fala postów w mediach społecznościowych. Ten dzień stał się trochę takim „świętem”, które robi się coraz bardziej popularne w sieci. W gruncie rzeczy można wyróżnić wiele pozytywnych treści, które inspirują i zachęcają do skorzystania z profesjonalnej pomocy, natomiast czasami ograniczamy się do tej popularnej formy, zamiast realnego zrozumienia. Ważne, aby ten dzień, nie był jednym z wielu, ale stał się okazją do stałego uświadamiania sobie, że depresja to wieloaspektowa droga, wymagająca czasu, zrozumienia i cierpliwości, a dla każdego może być inna. Nie ma jednej uniwersalnej recepty na zdrowienie, a zazwyczaj rekomendowaną metodą jest połączenie psychoterapii prowadzonej przez specjalistę z farmakoterapią, włączoną przez lekarza, co pozwala na holistyczne podejście do leczenia. Przesłaniem Światowego Dnia Walki z Depresją jest podkreślenie, że nie jest to wydarzenie jednodniowe, lecz symboliczne przypomnienie, iż walka z depresją to ciągły, indywidualny proces wymagający codziennego wysiłku i zaangażowania.

Aleksandra Boda

Koordynatorka rejestracji CTiP w Namysłowie
Studentka psychologii